Więcej niż tysiąc słów
Sygnety i ich znaczenie
Jeden, by wszystkimi rządzić.
J.R.R. Tolkien
W literaturze pierścień często występuje jako symbol władzy. W wielu kręgach kulturowych postrzega się go jako znak oddania i szacunku. Jednocześnie, sygnety stają się coraz bardziej popularnym elementem męskiej biżuterii.
Pokaż władzę
Muzyka na żywo i zgiełk zatłoczonego baru. Russell (Joe Pesci) i Frank (Robert de Niro) siedzą naprzeciwko siebie. Ten pierwszy daje drugiemu pierścień, mówiąc: „Czy ty wiesz, jak silnym cię uczyniłem? Wiesz, jak silnym? Jesteś moim dzieckiem”. Wzruszony Frank spogląda na trzymany w rękach sygnet, nie mogąc powstrzymać łez. Ta scena pochodzi z filmu Martina Scorsese pt. „Irlandczyk” i uznana jest za kultową. Te kilka minut buzuje od ilości emocji w ramach opowiadanej historii, ale zdaje się także istotne dla samych aktorów. Ważny jest sygnet, który przysparza wielości znaczeń scenie. Symbolizuje szacunek, władzę, wyjątkowość, zaufanie, a przede wszystkim przyjaźń.
W „Ojcu Chrzestnym” Francisa Coppoli przerażona Kay Adams (Diane Keaton) odkrywa prawdziwe oblicze swojego męża Michaela Corleone (Al Pacino), gdy widzi jak szefowie innych mafijnych domów, całują noszony przez niego pierścień. Członkowie gangu używają sygnetów, noszonych zazwyczaj na małym palcu lewej ręki, do podkreślenia swojej siły. Ten motyw przejawia się także w innych kręgach kulturowych. Silvio Berlusconi na powitanie papieża Benedykta XIV schylił się, by ucałować noszony przez niego pontyfikalny pierścień papieski, tzw. Pierścień Rybaka. Także tutaj ten gest ma znaczenie symboliczne, a sygnet symbolizuje rangę. Od wielu lat pierścienie te mają także praktyczne znaczenie. Ich pierwsze użycie datuje się na rok 3200 p.n.e.
Pełen znaczeń
Nazwa tego rodzaju pierścienia wywodzi się z łaciny, od słowa „signum” - tłumaczyć je można jako „znak”. Sygnety od zawsze używane były do zademonstrowania czegoś, przekazania jakiejś wiadomości lub wartości. Używano ich w starożytnym Egipcie, Rzymie oraz Grecji. Na początku ich zastosowanie było ściśle użytkowe - służyły do wyrabiania pieczęci w laku oraz wosku.
W Starożytnym Rzymie zwyczajowo ważne postaci posiadały tzw. pierścień osobisty, którym uwierzytelniały i podpisywały istotne listy oraz dokumenty. Tradycję tę kontynuowała później szlachta i wielu władców na całym świecie - używali swoich sygnetów nawet do podpisywania korespondencji osobistej. W XII wieku ten rodzaj biżuterii był już popularny na większości kontynentów, zwłaszcza w Europie. Szczególną renomę zdobyły sygnety herbowe, które stały się nieodłącznym elementem dziedzictwa bogatych rodów, przekazywanego z pokolenia na pokolenie.
Vena amoris
Bogaci i ważni całego świata zakochali się w sygnetach, poszczególne kraje poróżniły się jednak w kwestii tego jak powinno się je nosić. W Polsce zaszczyt ten przypadł serdecznemu palcu lewej ręki. Co ciekawe, już w czasach starożytnych uważało się, że właśnie w tym miejscu zaczyna się żyła, która prowadzi wprost do serca, nazywana przez Rzymian „vena amoris”. Kawalerowie musieli jednak nosić pierścień na prawej dłoni.
Tradycja angielska nakazywała noszenie go na małym palcu. W środowiskach przestępczych noszony w ten sposób sygnet, postrzegany jest jako symbol władzy. Pierścień może symbolizować także prestiż - w amerykańskich środowiskach akademickich przyjęte jest wręczanie go po osiągnięciu kolejnych stopni naukowych czy wojskowych. Co ciekawe, standardem jest otrzymywanie sygnetów także za dokonania sportowe (przyjęte jest to na przykład w koszykarskiej drużynie NBA). Noszenie ich jest popularne w środowiskach raperskich.
Wybierz sobie
Współcześnie panuje absolutna dowolność w noszeniu sygnetów, także jeśli chodzi o wybór palca, na którym chce się go nosić. W kulturze wschodniej każda część ciała ma określoną energię i odpowiada za wzbudzenie konkretnych emocji. I tak kolejno mały palec odpowiada za indywidualizm, serdeczny za charakter i więź emocjonalną, środkowy za równowagę, wskazujący za przywództwo, a kciuk za bogactwo.
Niezależnie od tego, który z nich wybierzemy do noszenia naszego sygnetu, to my ostatecznie nadajemy znaczenie, które mu przypisujemy. Może symbolizować przynależność do danej rodziny, grupy lub całej społeczności, prestiż, bogactwo, osiągnięcia, władzę, ale także - nasz gust. Coraz bardziej popularne jest uzupełnianie eleganckich stylizacji, zwłaszcza męskich, o proste lub ekstrawaganckie pierścienie.
Każdy inny, wszyscy niezwykli
Zwyczajowo sygnety wykonane są z kamieni szlachetnych i złota. Na przestrzeni dziejów do wytworzenia pieczęci sygnetów herbowych w Polsce, najchętniej używano krwawnika, gdyż łatwo poddaje się obróbce. Czasem do zrobienia pieczęci używano też tego samego kamienia szlachetnego, którego użyto w produkcji danego sygnetu.
Co ciekawe, sposób tworzenia sygnetów nie zmienił się za bardzo od czasów starożytnych. Dopiero podczas panowania króla Edwarda III zaczęto je modyfikować, wprowadzono na ich pieczęciach nietypowe wzory takie jak na przykład symbole architektoniczne. To kolejny element, który sprawia, że noszenie sygnetów staje się swego rodzaju wycieczką - w historię i siatkę znaczeń. Kiedyś zarezerwowane dla najbogatszych, noszenie sygnetu może nadać dziś zwykłej codzienności nowych kolorów.
Marta Gocka
